در دنیای تجارت بینالملل آشنایی با اصطلاحات تخصصی میتواند نقش مهمی در موفقیت معاملات ایفا کند. یکی از این اصطلاحات CFR یا Cost and Freight است که به طور گسترده در قراردادهای تجاری و حملونقل کالا به کار میرود. در روش cfrمسئولیتها و هزینههای مربوط به حمل کالا بین فروشنده و خریدار به طور دقیق مشخص شده است. خیلی از افراد با این ترم آشنایی ندارند و اطلاع چندانی از قوانین مربوط به آن ندارند.
به همین دلیل ما در این مقاله ضمن آنکه کامل بررسی میکنیم قاعده CFR چیست؟ به کاربردهای آن در حملونقل و نکاتی که طرفین باید رعایت کنند، میپردازیم. پس اگر قصد دارید واردات یا صادرات کالا را بدون دردسر مدیریت کنید، مطالعه این مطلب میتواند راهنمای مناسبی برای شما باشد.
اینکوترمز CFR مخفف چیست؟
CFR چیست؟ اصطلاح CFR یا Cost and Freight به معنای هزینه و کرایه حمل است. این اصل به عنوان یکی از قواعد مهم در مجموعه قوانین بینالمللی اینکوترمز شناخته میشود. اینکوترمز cfr زمانی به کار میرود که فروشنده کالا را بر روی کشتی بارگیری کرده و مسئولیت پرداخت هزینههای حمل تا بندر مقصد را بر عهده میگیرد. در واقع CFR بیشتر در حملونقلهای دریایی یا آبراههای داخلی استفاده میشود و برای دیگر شیوههای حمل کاربرد رسمی ندارد.
در ترم cfr مسئولیتها میان فروشنده و خریدار به وضوح تقسیم شده است. فروشنده موظف است کالای مورد نظر را به درستی بستهبندی، بارگیری و کلیه هزینههای حمل تا بندر تعیین شده در مقصد را پرداخت کند. اما از لحظهای که کالا به کشتی تحویل داده میشود، ریسکهای احتمالی نظیر آسیبدیدگی یا مفقود شدن کالا به خریدار منتقل میشود. در نهایت میتوان Cfr در بازرگانی را میتوان ارزش کالا بعلاوه کرایه حمل کالا تا بندر مقصد تعریف کرد.
وظایف فروشنده و خریدار در ترم Cfr
وظایف فروشنده در ترم CFR
وظایف خریدار در ترم CFR
قیمت CFR چگونه محاسبه میشود؟
محاسبه قیمت CFR فرآیندی دقیق است که بر اساس توافق میان فروشنده و خریدار انجام میشود. در این روش قیمت نهایی شامل ارزش کالا به علاوه تمامی هزینههای حملونقل از مبدا تا بندر مقصد است. برای به دست آوردن قیمت CFR ابتدا باید قیمت FOB (Free on Board) کالا مشخص شود. این قیمت نشاندهنده ارزش کالا در لحظه بارگیری روی کشتی است. سپس هزینه حمل و نقل دریایی کالا از بندر مبدا تا بندر مقصد و هزینههای مرتبط با بارگیری و تخلیه به قیمت FOB افزوده میشود. فرمول ساده محاسبه قیمت CFR به شکل زیر است:
قیمت CFR = قیمت FOB + هزینه حمل دریایی + هزینههای بارگیری و تخلیه
برای مثال اگر یک شرکت صادراتی 30 هزار تن روی را تحت شرایط CFR به یک خریدار در آلمان ارسال کند. قیمت CFR به شکل زیر محاسبه خواهد شد:
قیمت CFR = ارزش محموله در هنگام بارگیری + هزینه حمل و نقل کالا تا بندر آلمان + هزینههای مربوط به بارگیری و تخلیه کالا در بندر مقصد
همانطور که حدس میزنید، برای تعیین قیمت دقیق CFR باید با تجار خارجی و مشاورهای آشنا به این موضوع صحبت کنید.
اهمیت بندر مقصد در ترم حمل CFR
در معاملات مبتنی بر قاعده CFR تعیین دقیق بنادر تحویل و مقصد نقش بسیار مهمی در تقسیم مسئولیتها و هزینهها دارد. این دو بندر به شکل مستقیم روی روند حملونقل، ریسکها و محاسبه قیمت نهایی تاثیر میگذارند.
- بندر تحویل: بندری است که فروشنده کالا را روی کشتی بارگیری کرده و به متصدی حمل یا نماینده خریدار تحویل میدهد. از لحظه تحویل در این بندر، ریسک آسیب یا نابودی کالا از فروشنده به خریدار منتقل میشود.
- بندر مقصد: بندری است که کالا باید در آنجا به خریدار تحویل داده شود. این بندر به عنوان مقصد نهایی در قرارداد مشخص میشود. خریدار باید نقطه دقیق تخلیه در بندر مقصد را تعیین کند تا مشخص شود چه زمانی هزینهها و مسئولیتهای جدید به او منتقل میشود.
طرفین به خوبی می دانند که اگر این بندر اهمیت خاصی برای خریدار دارد، باید آن را به روشنترین شکل ممکن در قرارداد مشخص کنند. زیراکه هزینه ها تا نقطه مذکور به عهده فروشنده است. فروشنده میداند که باید قرارداد حملی تهیه کند که دقیقاً با نقطه مزبور منطبق باشد.
مشخص کردن نقطه مقصد در بندر تخلیه در قاعده CFR
در قراردادهایی که بر اساس قاعده CFR تنظیم میشوند، تعیین دقیق نقطه مقصد در بندر تخلیه اهمیت زیادی دارد. این مشخصسازی به این دلیل ضروری است که هزینههای حملونقل تا این نقطه بر عهده فروشنده خواهد بود. اگر نقطه مقصد به صورت دقیق تعریف نشود، اختلافاتی در خصوص مسئولیت هزینههای اضافی یا انتقال ریسک به وجود آید. در بندر مقصد اسکلهها یا انبارهای متعددی وجود دارد که هر کدام هزینه و زمانبندی خاص خود را دارند. به همین دلیل فروشنده و خریدار باید در قرارداد به طور واضح مشخص کنند که کالا باید درست به کدام بخش از بندر تحویل داده شود. این کار از افزایش هزینهها و ایجاد اختلافات احتمالی در هنگام ارسال بار جلوگیری میکند. قاعده CFR بیشتر در حملونقل دریایی کاربرد دارد. در تجارت با کشورهایی که مرز دریایی با ایران ندارند، مانند ترکیه، استفاده از قواعد دیگر اینکوترمز توصیه میشود.
قوانین و مقررات Cost and Freight در صورت حمل بار توسط چند متصدی
در شرایطی که حمل کالا تحت قاعده CFR (Cost and Freight) توسط چندین متصدی انجام میشود، رعایت برخی اصول و توافقات اهمیت بیشتری پیدا میکند. در چنین مواردی کالا ابتدا توسط یک متصدی از بندر مبدا به یک بندر واسط منتقل شود و سپس توسط متصدی دیگری به بندر مقصد اصلی حمل میشود. این فرآیند میتواند ابهاماتی در خصوص محل تحویل کالا و زمان انتقال ریسک ایجاد کند.
طبق قوانین CFR اگر طرفین در قرارداد به صورت مشخص محل انتقال ریسک را تعیین نکرده باشند، ریسک کالا از لحظه تحویل به اولین متصدی حمل به خریدار منتقل خواهد شد. این یعنی خریدار باید از همان ابتدا مسئولیت آسیب احتمالی به کالا را بپذیرید، حتی اگر کالا هنوز مسیر طولانی برای رسیدن به مقصد در پیش داشته باشد. برای جلوگیری از مشکلات احتمالی، توصیه میشود فروشنده و خریدار در قرارداد صریحا قید کنند که ریسک در کدام مرحله از حمل چندگانه منتقل میشود.
این توافق میتواند بر مبنای تحویل در بندر دوم یا پس از حمل کامل به مقصد نهایی باشد. در نتیجه شفافیت در تعیین متصدیان حمل، نقاط تحویل و انتقال مسئولیت، علاوه بر اینکه از بروز اختلافات جلوگیری میکند، روند حملونقل را برای هر دو طرف قابل پیشبینیتر و ایمنتر میسازد. البته گاهی اوقات برای تحویل دادن یک بار نیاز به استفاده از حمل و نقل ترکیبی است. این حمل و نقل هم قوانین مخصوص به خود را دارد که باید در قرارداد به طور دقیق مشخص شود.
انتقال ریسک و هزینه در ترم حمل بین المللی محموله CFR کجاست؟
در اینکوترمز CFR انتقال ریسک و هزینه بین فروشنده و خریدار به وضوح مشخص شده است. بر اساس این ترم فروشنده موظف است کالا را در بندر مبدا تحویل متصدی حمل دهد و هزینه حملونقل تا بندر مقصد را پرداخت کند. اما ریسک آسیب دیدن یا از بین رفتن کالا از همان لحظه تحویل به متصدی حمل از فروشنده به خریدار منتقل میشود.
به عبارتی اگر کالا پس از تحویل به متصدی حمل دچار آسیب یا مفقودی شود. مسئولیت آن بر عهده خریدار خواهد بود، حتی اگر هزینه حمل هنوز توسط فروشنده پرداخت شده باشد. این نکته اهمیت ارسال به موقع اعلامیههای تعیین تاریخ و محل تحویل کالا از سوی خریدار را نیز افزایش میدهد. چنانچه خریدار در زمان مقرر برای تحویل کالا اقدام نکند، مسئولیت هرگونه خسارت یا ریسک، بیقید و شرط به عهده او خواهد بود. بنابراین توجه دقیق به زمانبندی و هماهنگیهای لازم یکی از مهمترین نکاتی است که باید در معاملات مبتنی بر CFR رعایت شود.
این اصطلاح دارای دو نقطه ی مهم و حیاتی است؛ زیرا که ریسک و هزینه در دو نقطه مختلف منتقل می شوند. در حالی که بندر مقصد همیشه در قرارداد درج و مشخص می شود، ممکن است اشاره ای به بندر حمل (بارگیری) یعنی محل انتقال ریسک به خریدار نشود.
نحوه تنظیم قرارداد به روش CFR
تا اینجای مقاله با معنی cfr در بازرگانی و قوانین انجام این کار آشنا شدید. حالا نوبت به آشنایی با نحوه تنظیم قرارداد به روش CFR رسیده است. برای تنظیم یک قرارداد حملونقل بینالمللی به روش CFR باید تمامی جزئیات مرتبط با معامله به صورت دقیق و شفاف در متن قرارداد ذکر شود. اولین قدم در تنظیم قرارداد CFR تعیین دقیق کالا، میزان، بستهبندی و استانداردهای مورد انتظار است. همچنین باید بندر حمل (محل تحویل کالا) و بندر مقصد (محل تحویل نهایی) به طور کامل و بدون ابهام مشخص شوند. در ادامه مسئولیتها، هزینههای جانبی، نوع بیمه (در صورت وجود)، تاریخهای مهم و اسناد مورد نیاز نیز باید شفاف تعیین شود.
از آنجا که تنظیم قرارداد CFR به دلیل جزئیات زیاد و حساسیتهای بینالمللی کار سادهای نیست، همکاری با یک شرکت متخصص در این زمینه اهمیت بسیار زیادی دارد. در این مسیر شرکت رابین مارین با سالها تجربه موفق در حملونقل همراهی مطمئن برای مشتریان خود است. این مجموعه با ارائه راهکارهای سفارشی و متناسب با شرایط هر پروژه باعث میشود تمامی مراحل حملونقل با بالاترین کیفیت و کمترین ریسک انجام شود.
به علاوه در زمینه خدمات فورواردری تیم حرفهای رابین مارین با ارزیابی دقیق بازار و شرایط اجرایی، راهکارهایی تخصصی و مقرون به صرفه ارائه میکند. اگر نیاز به مشاوره بیشتر یا تنظیم قراردادی دقیق و مطمئن دارید، ارتباط با تیم رابین مارین بهترین انتخاب برای تضمین موفقیت شما خواهد بود. ما در رابین مارین افتخار میکنیم که در مسیر رشد و موفقیت شما همراه و پشتیبانتان باشیم.
جمعبندی
در این مقاله بررسی کردیم که CFR چیست؟ توضیح دادیم این اصطلاح به معنای “هزینه و کرایه حمل” است و شرایطی را توضیح میدهد که در آن فروشنده مسئول پرداخت هزینههای حمل کالا تا بندر مقصد است، اما ریسکها از لحظه تحویل کالا به متصدی حمل به خریدار منتقل میشود. همچنین، نحوه تقسیم مسئولیتها و هزینهها میان فروشنده و خریدار و نکات کلیدی در استفاده از این شرایط توضیح داده شد.
سوالات متداول
فروشنده در ترم حمل محموله CFR بار را کجا باید تحویل بدهد؟
فروشنده ملزم است که کالا را روی عرشه کشتی تحویل دهد یا کالایی را که قبلاً بدین ترتیب برای حمل به مقصد تحویل شده، فراهم کند. طرف فروشنده ملزم به انعقاد قرارداد حمل یا تهیه چنین قراردادی است. اشاره به مفهوم «تهیه یا فراهم کردن» در این اصطلاح برای تداعی مفهوم فروش پیاپی (فروش زنجیره ای) به ویژه در تجارت کالاهای فله (کالاهای کشاورزی، مواد نفتی، فلزات و مانند آن) است.
آیا روش خرید کالا اینکوترمز CFR برای حمل دریایی مناسب است؟
در ترم CFR مواردی که کالا در نقطه ای غیر از عرشه کشتی به حمل کننده تحویل می شود، برای مثال کالای بارگیری شده در کانتینرکه معمولاً در پایانه حمل تحویل می شود، مناسب نیست. در اینگونه موارد باید از اینکوترم CPT استفاده شود.
ترخیص کالا در ترم CFR بر عهده کیست؟
مفهوم CFR، بسته به مورد، فروشنده را ملزم می کند که کالا را برای صدور ترخیص کند. با این حال ، فروشنده وظیفه ای برای انجام ترخیص کالا برای ورود، پرداخت هر گونه عوارض واردات یا انجام هر گونه تشریفات گمرکی واردات را ندارد.
آیا میتوانم از CFR برای حمل و نقل هوایی استفاده کنم؟
اصطلاح CFR به طور خاص برای حملونقل دریایی تعریف شده است و استفاده از آن در حملونقل هوایی چندان رایج یا استاندارد نیست. دلیل اصلی این موضوع تفاوتهای ساختاری در روش انتقال ریسک و محاسبه هزینههاست. در حملونقل هوایی نقطه تحویل و انتقال ریسک همانند حمل دریایی تعریف نشده و اصطلاحات دقیقتری مانند CIP یا DAP برای این نوع حمل مناسبتر هستند. با این حال در برخی معاملات خاص، خریدار و فروشنده ممکن است با توافق یکدیگر از CFR برای حملونقل هوایی استفاده کرده و شرایط را متناسب با ویژگیهای این نوع حمل تنظیم کنند. در چنین مواردی توصیه میشود همه توافقات به صورت دقیق در قرارداد قید شود تا از بروز اختلافات احتمالی جلوگیری شود.
چه تفاوتی بین CFR و CIF وجود دارد؟
تفاوت اصلی بین CFR و CIF در موضوع بیمه کالا نهفته است. در شرایط CIF فروشنده موظف است علاوه بر پرداخت هزینه حمل، بیمه کالا تا مقصد را نیز تهیه کند. اما در CFR فروشنده فقط هزینه حمل را تا بندر مقصد پرداخت میکند و مسئولیتی بابت بیمه کالا ندارد. در این حالت خریدار باید به صورت مستقل برای بیمه بار خود اقدام کند. این موضوع زمانی اهمیت بیشتری پیدا میکند که خریدار بخواهد بیمهنامهای با شرایط خاص یا پوشش مازاد تهیه کند که ممکن است توسط فروشنده تامین نشود.
مسئولیت بیمه در شرایط CFR بر عهده کیست؟
در قراردادهای CFR مسئولیت تهیه بیمه برای کالا کاملا بر عهده خریدار است. فروشنده تنها موظف است کالا را تحویل داده و هزینه حمل آن تا بندر مقصد را پرداخت کند. پس از تحویل کالا بر روی کشتی، ریسکهای مرتبط با آسیب یا از بین رفتن کالا به خریدار منتقل میشود. بنابراین خریدار باید اطمینان حاصل کند که پوشش بیمهای مناسبی برای محموله خود تهیه کرده تا در صورت بروز هرگونه حادثه در طول مسیر، خسارت مالی جبران شود.